VOORWERPEN MET VERHALEN | Vlaamse Hitler-propaganda van een vermoorde uitgever

Het moet in 2018 geweest zijn, toen ik op de rommelmarkt snuisterde en mijn oog viel op een gelig boekje met op het voorblad alleen een blauw wolkendek, een witte veeg en de titel De toekomst van België. Op zich onopvallend, tot ik de eerste bladzijde opensloeg. “De toekomst van België", las ik, “...ligt in zijn hand.” Het ging over Adolf Hitler. Ik had Nazi-propaganda uit de Tweede Wereldoorlog vast. Even slikken.

Het boekje bevat stellingen over de Duitse dictator in verouderd Nederlands: “Adolf Hitler is met zijn volk, zooals zijn volk is met hem”, hij is “de opperbevelhebber en de eerste soldaat van zijn volk”, een “vriend en steun zijner volksgenooten”, met “een grenzeloozen eerbied voor de vrouw en de moeder”, die “door de kracht van zijn persoonlijkheid, niet door terreur, [...] het hart van het Duitsche volk [veroverde].” Het zegt genoeg over de teneur. Naast de stellingen zijn telkens foto’s van Hitler te zien en staan er citaten uit zijn redevoeringen die het punt moeten onderbouwen.

In de rechterhoek merk ik een krabbel van de verkoper op. Kostprijs: 15 euro. Er kwam iets over me heen. Ik moest dit meenemen.

Een schot in de rug van een collaborateur

Op de laatste pagina zie ik dat het werd gepubliceerd door uitgeverij Steenlandt in Brussel. De naam ‘Jan Acke’ valt. Volgens de Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging koos de Kortrijkenaar na de uitbraak van de oorlog snel de kant van de nazi’s. Acke was hij onder meer lid van SS-Vlaanderen en belangrijk figuur in DeVlag, de ‘Duitsch-Vlaamse Arbeidsgemeenschap.’ Hij werd op 5 maart 1943 in Brussel vermoord door het verzet. “Tijdens de achtervolging van een onbekende die propagandabrochures van Steenlandt in brand had gestoken, werd Acke neergeschoten”, klinkt het. Ik kan de gedachte maar moeilijk van mij afschudden dat het misschien wel deze brochure was.

De kist van Jan Acke wordt op 8 maart 1943 uit het Brusselse hoofdkwartier van De Vlag gedragen, vergezeld door de SS. Het bijschrift van DeVlag-leider Jef Van de Wiele vermeldt dat Acke “laffelijk” is “vermoord door onbekenden”. Beeld uit een collectie van Ugesco.

Hoeveel exemplaren van De Toekomst van België de val van Nazi-Duitsland hebben doorstaan, is moeilijk te zeggen. Hier en daar wordt het op tweedehandswebsites te koop gezet, gewoonlijk voor een bedrag rond de twintig euro. “Zeldzaam en gezocht”, staat er bij één zoekertje. “Een must voor een verzamelaar” bij een ander. Noem het wat je wil – voor mij is het een ijzingwekkend maar fascinerend historisch document over een zwarte pagina in de Belgische geschiedenis: de collaboratie. En ik heb het gevonden op de rommelmarkt.

---

Nog enkele pagina's als uitsmijter. De afbeeldingen spreken voor zich, nietwaar?